EXPO NEWS

Σε μια εποχή που η κλιματική κρίση, οι αλλαγές στον ενεργειακό τομέα και το υψηλό κόστος της ενέργειας δημιουργούν κρίσιμα ερωτήματα για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις στην ενέργεια, είναι επιτακτική ανάγκη η αναζήτηση βιώσιμων λύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας η Ελλάδα θα χρειαστεί σημαντικές επενδύσεις, ύψους 50 δισ. προκειμένου να πετύχει τους στόχους για τις εκπομπές άνθρακα και την εξοικονόμηση των κτιρίων έως το 2040.

Υπογραμμίζεται ότι η εξοικονόμηση ενέργειας (ΕΞΕ) είναι αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, καθώς μειώνει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα τους υψηλούς λογαριασμούς ενέργειας των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων. Και όπως ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών πρόσφατα στη Γενεύη “Πολλά οικοσυστήματα βρίσκονται στο σημείο χωρίς επιστροφή – τώρα.  Καθυστέρηση σημαίνει θάνατος.”  Οικονομικοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί λόγοι επιβάλλουν άμεση δράση τώρα.

Το νομοθετικό πακέτο Fit for 55 θα μειώσει την κατανάλωση φυσικού αερίου (ΦΑ) στην Ευρώπη κατά 30% έως το 2030, με περισσότερο από το ένα τρίτο αυτής της εξοικονόμησης να προέρχεται από την επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την ενεργειακή απόδοση. Μια περαιτέρω μείωση της κατανάλωσης ενέργειας σε σύγκριση με την προηγούμενη πρόταση για την οδηγία Ενεργειακής Απόδοσης (EED) και υψηλότεροι στόχοι ΑΠΕ θα επιτρέψουν στην ΕΕ να εκπληρώσει πλήρως τους στόχους REPowerEU.  Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕπ) προτείνει τώρα να αυξηθεί από 9% στο 13% ο δεσμευτικός στόχος της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση.

Επιπλέον, η ΕΕ προτείνει τη λήψη πρόσθετων μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας στα κτήρια μέσω της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων (EPBD) και την υιοθέτηση του Κανονισμού Οικολογικού Σχεδιασμού Βιώσιμων Προϊόντων (Regulation on Ecodesign for Sustainable Products), των οποίων η ταχεία ανάπτυξη θα οδηγήσει σε περαιτέρω εξοικονόμηση ενέργειας μέσω της βελτιωμένης ενεργειακής απόδοσης ενός ευρέος φάσματος προϊόντων.

Καθοριστική είναι και η αλλαγή των συνηθειών και της συμπεριφοράς μας για άμεση εξοικονόμηση ενέργειας. Η ΕΕ δημοσίευσε, σε συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΔΟΕ), ένα σχέδιο εννέα σημείων, ονομάζοντάς το «Παίζω το ρόλο μου-Playing my part» για την ορθολογική χρήση ενέργειας στην ΕΕ.  Ο ΔΟΕ εκτιμά ότι αυτά τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ΕΞΕ μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση σε ποσοστό 5% στη ζήτηση ΦΑ (περίπου 13 bcm) και πετρελαίου (περίπου 16 mtoe) στην Ευρώπη.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να υιοθετήσουν υποστηρικτικά μέτρα, όπως μειωμένους συντελεστές φορολογίας για συστήματα θέρμανσης υψηλής απόδοσης και μόνωση κτηρίων, τα οποία ενθαρρύνουν τη μετάβαση σε αντλίες θερμότητας και την αγορά πιο αποδοτικών συσκευών.  Αυτά τα μέτρα αναμένεται να μετριάσουν τις κοινωνικές επιπτώσεις σε ευάλωτα νοικοκυριά που αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας.

Όσον αφορά στο ΕΣΕΚ, ο εθνικός στόχος που έχει τεθεί για βελτίωση της ΕΞΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας (ΤΚΕ) είναι σε ποσοστό τουλάχιστον 38% σε σχέση με την πρόβλεψη εξέλιξης της ΤΕΚ μέχρι το 2030 ώστε αυτή να μην ξεπεράσει τα 16,5 Mtoe το 2030.

Επιπλέον στόχος τίθεται αναφορικά με το σωρευτικό ποσό ΕΞΕ που θα επιτευχθεί την περίοδο 2021-2030 σύμφωνα με το άρθρο 7 της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ.  Σύμφωνα με τα διαθέσιμα απολογιστικά́ στοιχεία της ΤΚΕ, θα πρέπει να επιτευχθούν τουλάχιστον 7,3 Μtoe σωρευτικής ΕΞΕ κατά την περίοδο 2021-2030.

Επίσης έχει τεθεί στόχος ετήσιας ενεργειακής ανακαίνισης του συνολικού εμβαδού της θερμικής ζώνης των κτηρίων της κεντρικής δημόσιας διοίκησης ίσος με 5.400 τ.μ., που αποτελεί το 3% του συνολικού εμβαδού αυτών.  Επίσης έχει καθοριστεί ποσοτικός στόχος ανακαίνισης και αντικατάστασης κτηρίων κατοικίας με νέα σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, σε ποσοστό το οποίο δύναται να ανέλθει στο 12-15% του συνόλου των κατοικιών μέχρι το 2030 (ανακαίνιση 60.000 κτηρίων/έτος).  Ήδη ο προαναφερόμενος στόχος για τις κατοικίες θα επιτευχθεί για το 2022 με το πρόγραμμα  Εξοικονομώ του ΥΠΕΝ.

Νέο εξοικονομώ

Το δεύτερο εξάμηνο του έτους αναμένεται να βγει στον ψηφιακό «αέρα» το νέο «Εξοικονομώ 2024», με ένα μοντέλο ωστόσο εντελώς διαφορετικό από το τρέχον πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών, αλλά και από εκείνα των προηγούμενων ετών. Για την υλοποίησή του,  έχουν εξασφαλιστεί, σε πρώτη φάση, 700 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ και 170 εκατ. ευρώ από το REPowerEU. Κεντρικό άξονα των παρεμβάσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση των νοικοκυριών θα αποτελεί η τοποθέτηση αντλιών θερμότητας, παράλληλα με άλλες παρεμβάσεις όπως είναι η τοποθέτηση μόνωσης, η αλλαγή κουφωμάτων κ.λπ. Επίσης, στις σκέψεις του ενεργειακού επιτελείου της κυβέρνησης είναι να μην τεθούν εισοδηματικά κριτήρια για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα.

Παράλληλα, εκτός από την κατάργηση των εισοδηματικών κριτηρίων, το ΥΠΕΝ για τη διευκόλυνση των δικαιούχων του «Εξοικονομώ 2024» σχεδιάζει να εμπλέξει και Εταιρείες Ενεργειακών Υπηρεσιών (Energy Service Companies – ESCO).

Η δαπάνη των παρεμβάσεων θα επιδοτείται σε ένα ποσοστό από το πρόγραμμα, ενώ για την ίδια συμμετοχή των νοικοκυριών οι ESCO θα διευκολύνουν την πρόσβαση σε χρηματοδότηση και θα παρέχουν στους ιδιοκτήτες των κατοικιών τη δυνατότητα να αποπληρώσουν σταδιακά το κόστος της επένδυσης, από τη μείωση των δαπανών στους λογαριασμούς ρεύματος που θα εξασφαλίζεται με τα έργα ενεργειακής αναβάθμισης. Δηλαδή οι εταιρείες θα εισπράττουν τη διαφορά μεταξύ των παλαιών και των νέων τιμολογίων έως ότου αποπληρωθεί η επένδυση.