EXPO NEWS

Πώς θα αυξηθεί η προσφορά ακινήτων στην αγορά – Τι προτείνουν ειδικοί και φορείς για την ανάσχεση της στεγαστικής κρίσης

Η εκρηκτική άνοδος των τιμών αγοράς και ενοικίασης κατοικιών στα μεγάλα αστικά κέντρα, σε αντιδιαστολή με τη στασιμότητα των εισοδημάτων, καθιστά αναγκαίες άμεσες και δραστικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση της προσφοράς ακινήτων στην αγορά. Δημόσια περιουσία σε αδράνεια, χιλιάδες κενές κατοικίες και μια σειρά από γραφειοκρατικά και θεσμικά εμπόδια συνθέτουν το περίπλοκο παζλ της στεγαστικής κρίσης στην Ελλάδα.

Κομβικό στοιχείο αυτής της κρίσης είναι το τεράστιο απόθεμα κενών κατοικιών: σύμφωνα με μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, που παρουσιάστηκε στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών από τον καθηγητή Γιώργο Δουκίδη, η Ελλάδα καταγράφει 2,3 εκατομμύρια κενές κατοικίες, καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση στην Ευρώπη. Στην Αττική, περίπου 500.000 κατοικίες παραμένουν αδιάθετες, εκ των οποίων μόνο 4.500 αξιοποιούνται αποκλειστικά μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Αν και η βραχυχρόνια μίσθωση καλύπτει σημαντικό ποσοστό του τουριστικού προϊόντος (30% των διανυκτερεύσεων και 5% του ΑΕΠ), οι κατοικίες που εμπλέκονται σε αυτήν την αγορά δεν ξεπερνούν το 3% του συνολικού αποθέματος. «Πρέπει να διαμορφωθεί μια ισορροπημένη προσέγγιση που θα προστατεύει τις τοπικές κοινωνίες και θα ενισχύει τη μακροχρόνια μίσθωση», επεσήμανε σχετικά ο καθηγητής Μιχάλης Αργυρού, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού.

Ο ίδιος έθεσε ως πρώτη προτεραιότητα την αύξηση της προσφοράς κατοικιών μέσω της αγοράς και του κράτους, με αιχμή την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, τονίζοντας την ανάγκη διατήρησης της δημοσιονομικής υπευθυνότητας. Ανέδειξε τα κρατικά στεγαστικά προγράμματα (“Σπίτι Μου 1” και “Σπίτι Μου 2”), καθώς και τα φορολογικά κίνητρα για ενίσχυση της μακροχρόνιας μίσθωσης, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στο μέτρο της «κοινωνικής αντιπαροχής».

Ένας ακόμα σημαντικός «παίκτης» στην αγορά ακινήτων είναι οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων. Όπως αποκάλυψε η Λίλα Πατεράκη, Chief Real Estate Services Officer της doValue Greece, περίπου 25.000 κατοικίες βρίσκονται σήμερα στην κατοχή τέτοιων φορέων, όμως η διαδικασία αξιοποίησής τους είναι χρονοβόρα. «Η ωρίμανση ενός ακινήτου για πώληση μπορεί να διαρκέσει από 8 μήνες έως και 4 χρόνια, με τη μεταγραφή στο Κτηματολόγιο να αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους “πονοκεφάλους”», υπογράμμισε. Από τον Μάιο του 2021, η εταιρεία έχει πουλήσει 11.000 ακίνητα αξίας 1,4 δισ. ευρώ.

Η ίδια πρόσθεσε πως η δυνατότητα τραπεζικής χρηματοδότησης για ακίνητα που διατίθενται μέσω πλειστηριασμών, σε συνδυασμό με συγκεκριμένες προτάσεις προς τα συναρμόδια υπουργεία, θα μπορούσε να απελευθερώσει σημαντικό απόθεμα κατοικιών στην αγορά, επιταχύνοντας τη διαδικασία ανάσχεσης της στεγαστικής κρίσης.

Ο Δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας, αναφερόμενος στις διαστάσεις του προβλήματος, υπενθύμισε ότι τα ενοίκια στην πρωτεύουσα έχουν αυξηθεί κατά 90% την τελευταία επταετία. «Οι υπάρχουσες επιδοτήσεις δεν επαρκούν και απαιτείται θεσμική και χρηματοδοτική παρέμβαση για την αύξηση του αποθέματος κατοικιών», τόνισε. Χαιρέτισε, επίσης, την πρόταση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος για επιστροφή του ΕΝΦΙΑ στους δήμους, ως μέσο ενίσχυσης της δημοτικής στεγαστικής πολιτικής.

Επιπλέον, έθεσε στο τραπέζι την ανάγκη αξιοποίησης των εγκαταλελειμμένων κτιρίων, πολλά εκ των οποίων ανήκουν στο Δημόσιο. «Αν αυτά μετατραπούν σε κοινωνικές κατοικίες, θα είχαμε μια πραγματική τομή», σημείωσε, επισημαίνοντας ωστόσο την απουσία θεσμικού πλαισίου. Σχετικά με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, ο Δήμος έχει ήδη παγώσει τις νέες άδειες σε τρία δημοτικά διαμερίσματα και διατηρεί «παρατηρητήριο» που εντοπίζει επτά ακόμα περιοχές στα όρια του υπερκορεσμού, όπως το Κουκάκι και το Μετς.

Την ανάγκη επίλυσης των πολεοδομικών και νομικών αγκυλώσεων έθεσε ο Δημήτρης Μανουσάκης, CEO της Savills Greece, επισημαίνοντας τα εμπόδια που δημιουργεί η εκτός σχεδίου δόμηση, καθώς και η μη τακτοποίηση παραβάσεων σε πολλά ακίνητα. Παράλληλα, ο νομικός Νικόλαος Κουλοχέρης, συνιδρυτής της Machas & Partners, αναφέρθηκε στις καθυστερήσεις και τις αντιφατικές δικαστικές αποφάσεις που αποθαρρύνουν επενδυτές. «Οι επενδυτές ζητούν σαφείς κανόνες και ταχύτητα – και εμείς τους απαντούμε με Λερναία Ύδρα», είπε χαρακτηριστικά.

Εν ολίγοις, η αύξηση της προσφοράς κατοικιών απαιτεί ένα πολυεπίπεδο σχέδιο: θεσμικές μεταρρυθμίσεις, φορολογικά και πολεοδομικά κίνητρα, νομική θωράκιση των ιδιοκτητών, ταχύτερες διαδικασίες αξιοποίησης δημόσιας και τραπεζικής περιουσίας, και, βεβαίως, την ανάληψη ευθύνης από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Το αν όλα αυτά θα εφαρμοστούν με συνέπεια και ταχύτητα, θα κρίνει το κατά πόσο η στεγαστική κρίση θα περιοριστεί ή θα παγιωθεί ως το νέο status quo της ελληνικής αγοράς.